Czy komornik może zająć dopłaty unijne? Egzekucja z dotacji dla rolników

Wierzyciele mogą dochodzić swoich należności z różnych źródeł. Jednym z nich jest zajęcie rachunku bankowego. Co jednak w przypadku, gdy dłużnik jest rolnikiem, a na jego konto trafią dotacje z UE? Czy komornik może zająć dopłaty unijne?

Egzekucja z dopłat dla rolników w świetle prawa

Wielu rolników korzysta z dopłat unijnych. W niektórych przypadkach rzeczy zakupione za te pieniądze stanowią znaczną część majątku. Utarło się, że wierzyciel nie może prowadzić egzekucji z funduszy unijnych, co jednak gdy dotacje znajdą się na rachunku bankowym, z którego ściągane są należności?

Z uwagi na to, że stan normatywny powodował niejasności, w 2014 r. wprowadzono ustawę o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw. Regulacja ta dotyczy m.in. wyłączenia spod egzekucji środków otrzymanych w ramach dotacji unijnych.

O tym, że dopłaty pochodzące z UE nie podlegają zajęciu, mówi również art. 32. Ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa:

„Należności ustalane w drodze decyzji administracyjnej lub wierzytelności wynikające z umów z tytułów płatności określonych w odrębnych przepisach, realizowanych przez Agencję ze środków publicznych pochodzących z funduszy Unii Europejskiej oraz krajowych środków publicznych przeznaczonych na ich współfinansowanie, nie podlegają zajęciu na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego oraz przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji”.

Warto zaznaczyć, że ochrona dotacji z Unii Europejskiej dotyczy nie tylko samych środków znajdujących się na rachunku bankowym dłużnika, ale też środków trwałych, które zostały zakupione za te pieniądze.

Zajęcie środków unijnych dla rolników – wyjątki

Istnieje jednak jeden wyjątek, w którym komornik może zająć dopłaty unijne. Chodzi tu o sytuację, w której rolnik nie wywiązał się z projektu, w ramach którego uzyskał dofinansowanie ze środków UE. Możemy przeczytać o tym w art. 831 § 1. pkt 2a) Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego:

„środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869), wypłacone w formie zaliczki, chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z realizacją projektu, na który środki te były przeznaczone”.

Czy komornik może zająć dopłaty unijne widniejące na rachunku bankowym?

W praktyce mogą się jednak zdarzyć sytuacje, w których komornik zajmie fundusze pochodzące z dotacji UE. Może tak być w przypadku, gdy rozpocznie on egzekucję ze środków na koncie bankowym dłużnika. Wynika to z tego, że komornik nie wie, z jakich źródeł pochodzą pieniądze, które pojawiają się w ramach rachunku bankowego. W takiej sytuacji rolnik będący beneficjentem dotacji, a którego dotyczy sprawa, powinien zwrócić się o umorzenie egzekucji ze środków pochodzących z dopłat z Unii Europejskiej. W razie, gdyby było to nieskuteczne – sprawa może być skierowana do sądu sprawującego nadzór judykacyjny nad komornikiem, który dokonał zajęcia.